Kennislink 'Onderwijs in Bewegen'

Als je wilt dat ze leren, laat ze dan spelen!

De kennislink van de vorige maand verkende het thema 'nieuwe relaties en verbindingen', terwijl we deze maand de focus leggen op het principe 'Als je wilt dat ze leren, laat ze dan spelen.' Interessant genoeg leek het, toen we dit thema bespraken, sterk op elkaar te lijken; misschien is het zelfs exact hetzelfde. Marcel van Herpen verwoordde het prachtig in zijn column in het SALTO-magazine van vorige maand:

“Er zijn kinderen die honderd keer door een tunneltje kruipen. Als ze jaren later met het metrieke stelsel worden geconfronteerd, hebben ze ‘de meter’ al in hun lijf. Er zijn kinderen die een steen proberen op te pakken in een zandbak. Als ze later ‘een kilo’ moeten leren, hebben ze die al in hun lijf zitten. Het valt niet mee om te leren zonder ervaringen, zonder referenten.”

Ons lichaam vergezelt ons overal. Is leren niet inherent 'embodied learning', en zouden we niet meer ruimte moeten bieden aan het opdoen van deze ervaringen? Laat kinderen spelen als je wilt dat ze leren. Spelen vereist volledige betrokkenheid in het hier-en-nu, waar kinderen worden 'uitgenodigd om als medespelers het speelveld te betreden.' Want zoals de dichter, filosoof en (toneel)schrijver Schiller (1759-1805) al formuleerde: 'Een mens is pas werkelijk mens wanneer hij speelt.'

We wensen je veel plezier met de inzichten in deze kennislink. En vergeet niet; spelen vindt plaats in de 'tussenruimte' (Van Doodewaard, 2022).

Tijdens dit webinar ontdek je praktische technieken en waardevolle tips die jouw schoolplein omtoveren tot een plek waar iedere leerling zich thuis voelt.

Leer hoe je:
De pauzetijd optimaal kunt indelen voor maximale effectiviteit.
Als leerkracht nieuwe energie kunt opdoen tijdens de pauzerondes, zodat je verfrist en vol energie de lessen erna kunt ingaan.
Een diepere verbinding met de leerlingen kunt opbouwen door bewust de pauzes te structureren.
Een positieve gedragsverandering bij de leerlingen kunt bevorderen en een volledig veilig speelklimaat op het schoolplein kunt realiseren.

Eind vorig jaar lanceerden we ons nieuwe boek, dat zowel goed als enthousiast is ontvangen. Met veel plezier en trots delen we hier enkele van de reacties:

“Het deel van het boek dat de dominante groepsnorm behandelt, vind ik van groot belang voor leerkrachten. Ook in mijn begeleidingswerk zie ik terug dat deze groepsnormen vaak niet bekend zijn bij de mensen voor de klas. Jullie maken de groepsnormen op een duidelijke manier inzichtelijk.”

- Kees van Overveld, pedagoog en gedragskundige

"Zeker een uitdaging om hiermee aan de slag te gaan, een eyeopener. (...) Een goed leesbaar, praktisch boek om het gedrag binnen een groep structureel aan te passen."
- Jan Willem van Andel, directeur basisschool

"Wat een praktisch theorieboek! Zo zou ik er in mijn opleiding meer willen hebben."
- Nick Assenbroek, student

Samenwerking
Dit boek is tot stand gekomen uit een vruchtbare samenwerking tussen Groepsanalyse.nl en THEMA - Spelen met Gedrag. We zijn uitermate trots dat Bart Heeling, wiens inzichten en aanpak een extra dimensie aan ons werk toevoegen, het voorwoord heeft verzorgd.

Omschrijving van risicovolle activiteiten
Risicovol spel wordt gedefinieerd als opwindende activiteiten met een onzekere uitkomst, die essentieel zijn voor de ontwikkeling van zelfevaluatie en persoonlijke groei. Door de verschillen tussen 'risico' en 'gevaar' te onderscheiden, wordt de betekenis van veiligheid en ontwikkeling heroverwogen.

Dit stuk onderzoekt de uitdagingen en voordelen van risicovol spel en biedt inzichten voor ouders, opvoeders en kinderartsen over hoe dit type spel kan dienen als een preventieve benadering voor algemeen voorkomende gezondheidsproblemen bij kinderen.

In deze editie van onze kennislink willen we trouw blijven aan het centrale thema: buitenspelen en het spelen met ruimte. Naar mijn persoonlijke overtuiging wordt de waarde en kracht van buitenspelen, inclusief het concept van risicovol spelen, nog altijd onderschat. Wij moedigen je graag aan om het artikel ‘Zelf word ik er ook (bijna) altijd blij van…’ te lezen, dat opgenomen is in deze editie van de kennislink, of ga naar het blog dat we hebben geschreven over buitenspelen: 'Buitenspelen: Een essentiële uitbreiding van lichamelijke opvoeding'.

De dynamiek van groepen manifesteert zich binnen een specifieke ruimte – een 'tussenruimte'. Deze speelruimte bevindt zich in de interacties tussen mensen en daarmee tussen waarden, concepten, systemen en situaties. Het verkennen van deze ruimte biedt kansen voor zowel individuele als collectieve groei en ontwikkeling.

In ons blog richten we ons voornamelijk op de principes van groepsdynamica. We spreken over het 'beheersen van groepsdynamische processen', maar gezien het thema zou 'spelen met groepsdynamische principes en processen' toepasselijker zijn.

"Nederland, sta op!" roept de Nederlandse Sportraad in hun meest recente advies, met een duidelijke boodschap aan de overheid: maak dagelijks voldoende bewegen een vanzelfsprekende activiteit. De raad benadrukt het belang van integratie van beweging in alledaagse omgevingen zoals scholen, kinderopvang, woon- en werkomgevingen, en zelfs binnen de zorgsector.

De oproep aan het kabinet is niet mis te verstaan: neem de leiding in dit vitale volksgezondheidsinitiatief. Als eerste stap in deze richting stelt de Sportraad voor een staatssecretaris voor sport en bewegen aan te wijzen. Deze persoon zou verantwoordelijk zijn voor het coördineren van een langetermijnstrategie voor sport en bewegen, ondersteund door adequate financiering en de medewerking van diverse ministeries.

Observeren en in kaart brengen
Als trainer is het cruciaal om attent te zijn op subtiele signalen binnen je groep. Het vermoeden dat er 'iets' onder de oppervlakte speelt, kan een waardevol moment zijn om de groepsdynamiek onder de loep te nemen. Een doelgerichte voorbereiding en aanpak van de training kunnen helpen om deze dynamiek duidelijker naar voren te laten komen. Belangrijk hierbij is om eerst goed te overwegen hoe je de training opzet en welke rol je zelf inneemt.

De methodiek van groepsdynamisch observeren, zoals beschreven in het boek "Ik in de wij", biedt hier uitstekende handvatten voor. Dit artikel presenteert een stappenplan dat grotendeels leunt op deze methodiek. Ter illustratie wordt een scenario beschreven met een trainingsgroep van twaalf meiden van 11 tot 12 jaar oud, hoewel de toepassingen en uitkomsten natuurlijk veelzijdig zijn.

Het Psychomotorisch Expertisecentrum speelt een cruciale rol in het verrijken van de kennis en vaardigheden van professionals binnen de zorg- en onderwijssectoren. Met een sterk commitment aan het bevorderen van een gezonde en stimulerende omgeving, streeft het centrum ernaar om kinderen de optimale kansen te bieden voor hun ontwikkeling.

Bekend en erkent
Het is algemeen erkend dat de kwaliteit van interactie tussen kinderen en professionals, samen met de aard en het niveau van de geboden ondersteuning, een significante invloed heeft op het gedrag en de verdere ontwikkeling van een kind.

Dit kan resulteren in effecten die verstrekkend en langdurig zijn.

Voor zorg- en onderwijsprofessionals
De aangeboden leergangen door het expertisecentrum focussen daarom op de kernaspecten die professionals in staat stellen om een positieve invloed uit te oefenen op de ontwikkeling van kinderen. Deze programma's zijn zorgvuldig ontworpen om niet alleen theoretische kennis te verstrekken, maar ook praktische vaardigheden te ontwikkelen die direct toepasbaar zijn in de dagelijkse praktijk.

Het oog gericht op innovatie
Met een focus op de toekomst, verkennen onze sprekers innovatieve wegen om de zorg binnen de voetbalwereld naar een hoger niveau te tillen. Dit symposium duikt in de diepte van knieproblematiek bij diverse groepen, de revolutionaire inzet van Artificial Intelligence in de medische zorg, en biedt inzicht in de behandeling van patiënten met stressfracturen, inclusief voetbalspecifieke mobilisatievoorbeelden.

Bereid je voor op een dag vol praktische inzichten, rechtstreeks voortkomend uit praktisch-wetenschappelijk onderzoek, bedoeld om de medische begeleiding in het voetbal direct te verrijken.

Deze expertise stelt professionals in staat om hun leerlingen op effectieve en inspirerende wijze te coachen, motiveren en stimuleren.

Elke maand richten we in deze rubriek de schijnwerper op een deskundige en laten we ons verrassen door de unieke inzichten en tools die zij met ons delen. De afgelopen jaren hebben we al veel praktische toolboxes mogen ontdekken.

Deze keer gaat het over (het spelen met) lukken en mislukken. In dit blog worden handvatten gegeven om meer te gaan spelen met het spanningsveld van deze dynamiek, door je wat minder direct te richten op het oplossen of voorkomen van het 'mislukken'.

Op het eerste gezicht...
Het spel is in volle gang, een toonbeeld van actie en uitdaging waar iedereen zich lijkt te vermaken. Echter, vanaf een afstandje is het duidelijk dat Marie en Micha niet echt deelnemen aan de pret. Marjolein heeft de rol van jager op zich genomen. Ze kent de regels door en door, want ze heeft dit spel al meerdere malen gespeeld. Desondanks lukt het haar niet om anderen te raken (het doel van het spel). Sommige kinderen beginnen haar zelfs uit te dagen. Aan haar is te zien dat ze bijna klaar is om de handdoek in de ring te gooien.

Het boek Homo Movens: De bewegende mens' van Edwin Koster & Ivo van Hilvoorde verheldert gedachten en ideeën over sport en bewegen en behandelt daarbij diverse filosofische, ethische en maatschappelijke vraagstukken.

Enkele vragen die aan bod komen:
- Wat definieert sport en hoe onderscheidt men sport van andere activiteiten?
- Wanneer staan spelregels in conflict met maatschappelijke normen en ethische principes?
- Wat betekent 'bewegen' in de context van bewegingsonderwijs?
- Wat houdt wetenschappelijk onderzoek naar sport en bewegen precies in?
- En wat is de essentie van bewegingswetenschappen als vakgebied?

Deze en andere vragen over de bewegende mens raken aan onderzoeken binnen disciplines zoals anatomie, biomechanica, inspanningsfysiologie en neurowetenschappen. Echter, pogingen om de bewegende mens te definiëren door enkel meetbare lichamelijke eigenschappen te benoemen, schieten tekort in het vatten van de menselijke ervaring.

Aannames over mens- en lichaamsbeelden, die door de tijd heen veranderen en onder invloed van maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen nieuwe betekenissen kunnen aannemen, spelen hierbij ook een rol.

Wil je je vaardigheden in bewegingsactiviteiten, motorisch leren, executieve functies en effectief coachen binnen bewegingssituaties ontwikkelen?

Welkom bij de ONLINE ACADEMY, waar een breed scala aan zorgvuldig ontworpen cursussen op je wacht. Ontwikkeld in nauwe samenwerking met ervaren vakcollega's en experts uit het werkveld, bieden we hoogwaardige, direct toepasbare content voor je dagelijkse werk.

Ontdek de cursussen die jou aanspreken en breid je kennis en vaardigheden uit op het gebied van bewegingsonderwijs en -sport. Laat deze kans niet liggen; investeer vandaag nog in jezelf als beweegprofessional!

Bezoek de ONLINE ACADEMY en ontdek de cursus die bij jou past.

Deze groep is vóór en dóór beweegprofessionals die meer willen halen uit hun bewegingslessen en trainingen.

Ben je op zoek naar vakinhoudelijke informatie over bewegingsonderwijs? In onze community delen we regelmatig interessante artikelen, interviews en lessuggesties over onderwerpen als motorisch leren, het organiseren van lessen en het coachen van leerlingen tijdens bewegingslessen.

We delen succesverhalen en inspiratie om een sterke community van beweegprofessionals op te bouwen, waar we elkaar kunnen inspireren en van elkaar kunnen leren. Zo hebben we alle informatie die we nodig hebben op één centrale plek!

Dit jaar bieden we je de unieke kans om deze krachtige methodes zelf te ervaren en te verkennen tijdens het 15de Symposium KinderFocusing, dat plaatsvindt op zaterdag 6 april in Breda.

Dit symposium staat in het teken van boeiende Focusing workshops, geworteld in een filosofie en cliëntgerichte attitude, waarbij de volgende vragen centraal staan:

Hoe komen authentieke ‘bewegingen’ vanuit het kind zelf tot stand?
Op welke manier kan jouw onvoorwaardelijke aandacht het probleemoplossend vermogen van het kind duurzaam bevorderen?
Hoe ga je om met jouw eigen proces in de interactie met kinderen of cliënten?
Hoe onderscheid je wat van jou is, wat van de ander is, en wat in het tussen gebied plaatsvindt?

Nieuw aandachtsgebied

Leraren in het basisonderwijs hebben sinds 2030 een aandachtsgebied erbij. Aandacht voor buitenspelen. Uiteraard jammer dat het nodig bleek te zijn, maar het werd steeds duidelijker dat een groeiend aantal kinderen te weinig en te weinig gevarieerd beweegt.

Op steeds jongere leeftijd werd een keuze gemaakt voor één sport, als er überhaupt gesport werd. Steeds minder tijd bleef over voor ‘gewoon’ buitenspelen. Kinderen wisten steeds minder hoe buitenspelen moest, misten maatjes waarmee je zonder afspraak op het pleintje kon spelen. En daarom is buitenspelen een vak geworden op school. Het leukste vak, een vak waarvan kinderen niet doorhebben dat het een vak is.

Je ontvangt deze Kennislink omdat je je e-mailadres hebt opgegeven op een van onze websites,
een training of cursus hebt gevolgd, of contact hebt gehad met ons over onze diensten.

Denk je dat deze informatie ook interessant kan zijn voor anderen? Voel je dan vrij om deze Kennislink door te sturen. Het delen van kennis wordt zeer gewaardeerd.

Wil je onze Kennislink maandelijks ontvangen?

Meld je dan hier aan.

De Kennislink verschijnt op de eerste maandag van elke maand.

Wil je geen enkele editie missen? Voeg ons dan toe aan je contactadressen.

Mocht je vinden dat de Kennislink te vaak komt, tegenvalt, je inbox te vol maakt of
de inhoud niet meer interessant is, dan kun je je altijd afmelden.
Dit kan via de link onderaan deze Kennislink.

Met vriendelijke groet,

Het team van de Kennislink.